OMFT

Oro-myofunctionele therapie (OMFT)

Pamela van Schijndel, Janine Toonen en Linda Volleman hebben allen de post HBO opleiding OMFT gevolgd en met goed resultaat behaald. We mogen ons daarom een gespecialiseerde praktijk noemen in OMFT behandelingen.
Als logopedist zijn wij gespecialiseerd opgeleid om – net als een tandarts, orthodontist of kaakchirurg – om de relatie tussen de afwijkende spierfuncties en de occlusie te leren herkennen en wij zijn daarnaast in staat om het verstoorde evenwicht in het functioneren van de spieren in en om de mond te herstellen door middel van oro-myofunctionele therapie. Dit bestaat uit behandeling en/of de inzet van een zachte mondtrainer (Myo-trainer).

Wat is OMFT

De vormgeving van de mond en de stand van de tanden en kiezen worden voor een groot deel bepaald door de functie van de spieren in en om de mond.  Afwijkende mondgewoonten kunnen het evenwicht tussen die spieren onderling verstoren. Denk aan foutieve slikgewoonten, mondademen, duimen, vingerzuigen, lispelen of slissen. Oro-myofunctionele therapie (OMFT) is een oefentherapie die gericht is op het herstellen van een verstoord evenwicht in het functioneren van de spieren in en om de mond.

‘Normaal gesproken’ is er een functioneel evenwicht tussen de werking van de verschillende spieren in en rond de mond. De kauwspieren, de tong, de lippen, de kinspieren etc., oefenen ieder functionele krachten uit op het gebit. Als bepaalde spieren of spiergroepen niet goed functioneren, heeft dit vrijwel altijd een direct gevolg voor de vorm van het gebit en/of de kaken. Vaak is dan ook de spraak gestoord. Veelal is er gestoorde groei van de naso-pharyngeale ruimte met als mogelijk gevolg Pediatrische slaapstoornissen of zelfs hypopneu of apnoe. Indien uitsluitend de spraak gestoord zou zijn, kan de klassieke logopedie uitkomst bieden. Maar als de kaken, de tanden en kiezen, neusholte en/of het kaakgewricht bij het probleem betrokken zijn, kan de logopedist daarmee geen blijvend resultaat bewerkstelligen. De oorzaak van dergelijke problemen is dan namelijk niet weggenomen.

De oro-myofunctionele therapie is erop gericht alle mondspieren weer in evenwicht te brengen door gerichte oefeningen te geven en foutieve gewoonten af te leren. De therapie pakt daarmee de oorzaak aan van één of meerdere problemen en niet alleen de gevolgen van het verkeerde evenwicht. Door deze aanpak is de kans op een relaps bij andere therapieën, zoals logopedische articulatie-behandeling, orthodontie of chirurgische kaakcorrectie veel minder.

Afwijkende mondfuncties zijn negatief van invloed op de gezondheid van een opgroeiend kind. Want afwijkende mondgewoonten veroorzaken een onderontwikkeling van de upper-airway, waardoor op latere leeftijd allerlei klachten kunnen ontstaan. Denk aan hypopnoe, een slaapgestoorde ademhaling (slaapapnoe), snurken, kaakgewrichtsproblemen en nek- en rugklachten. En wist u dat er na orthodontisch behandelen vaak relaps optreedt, wanneer afwijkende mondfuncties niet eerst gecorrigeerd zijn?

OMFT therapie bestaat uit:

– het afleren van zuig- en bijtgewoonten;
– het aanleren van een neusademhaling;
– het aanleren van een goede tongplaatsing in rust;
– het aanleren van een alveolair achterwaartse slik;
– het afleren van foutieve reflexen;
– het verbeteren van de uitspraak;
– het conditioneren van de nieuwe gewoonten.

Indicatiegebieden

 

In zijn algemeenheid kunnen we zeggen dat afwijkend mondgedrag veel tandheelkundige, orthodontische en logopedische afwijkingen kan veroorzaken. Het gaat dan bijvoorbeeld om een afwijkend slikpatroon, mondademen, zuigen of bijten. Het vroegtijdig herkennen en afleren van dit afwijkend gedrag kan veel ellende later besparen.

 

Afwijkende slikpatronen

Een afwijkende functie van de tong heeft grote gevolgen voor het vermalen van het voedsel, het vormen van een goede voedselbrok en het slikken. Afwijkend slikgedrag gaat meestal met tongpersen gepaard, naar voren of opzij. Dat heeft vrijwel altijd gevolgen voor de stand van de tanden of kiezen en de vorm van de kaak: op de plaats waar de tong naar buiten komt een open beet, de tanden raken elkaar niet:

·         Bij lispelen wordt de tong geheel of gedeeltelijk tussen de voortanden geperst; hier vallen de voortanden vaak niet over elkaar heen.

·         Bij slissen ontstaan de klanken aan de zijkant in de mond (bij de kleine kiezen); hier zien we vaak een zijdelingse open beet.

Dergelijke open beten kunnen met orthodontische behandeling gesloten worden en de tanden komen weer mooi in de rij te staan. Maar vaak (in 26 – 38 % van de gevallen) zien we na verloop van tijd weer een open beet ontstaan, omdat verzuimd is de oorzaak van de open beet, in dit geval een verkeerde tongpositie, weg te halen.

        

Afbeeldingen v.l.n.r.: protrale tongpers, bilaterale tongpers, unilaterale achterwaartse tongpers, laag-addentale tongpers.

 

Duim-/vinger-/speenzuigen of nagel-/lipbijten

Het is algemeen bekend dat te vaak of te intensief duim- of vingerzuigen (ook bij volwassenen!) leidt tot een afwijkende stand van tanden en/of kaken. Dat geldt ook voor tong- en lipzuigen of een te lang of te intensief gesabbel op een speen.

Bijtgewoonten (bijv. vinger-, nagel- of lipbijten, of klemmen, knarsen e.d.) kunnen schadelijke invloed hebben op het kaakgewricht, waardoor spieren overbelast worden. Andere spiergroepen in de mond zullen daar ook nadelige gevolgen van kunnen ondervinden.

       

Mondademen

De functie van de neus bestaat onder andere uit het bevochtigen, verwarmen en reinigen van de ingeademde lucht. Bij mondademen vervalt deze gunstige eigenschap. Het gevolg kan zijn terugkerende infecties in de keel, van amandelen of (frequent) terugkerende middenoorontstekingen.

Vaak zien we bij mondademen dat de voortanden naar voren gaan staan, ten gevolge van het wegvallen van de druk van de lippen op de tanden. Tevens komt een smal verhemelte voor en in meer of mindere mate kwijlen.

Aanpak

Diverse afwijkingen kunnen een verstoring veroorzaken van het evenwicht tussen de mondspieren onderling (lippen, kauwspieren, tong en tongspieren). De vorm van de kaken (en de stand van de tanden en kiezen) zullen zich aan dit verkeerde evenwicht aanpassen. Met andere woorden:

de (in dit geval verkeerde) functie van de spieren geeft een (in dit geval verkeerde) vorm van de kaken.

Willen we dus de vorm van de kaken veranderen, dan zullen we moeten beginnen met het veranderen van de functie van de betrokken spiergroepen. Dit heet myofunctionele therapie.